در نظام کیفری ایران، تخفیف مجازات یکی از ابزارهای اصلاحی و ترمیمی است که هدف آن تناسب مجازات با شرایط فردی و اجتماعی متهم است. این نهاد تنها در مورد جرایم تعزیری قابل اعمال است و در صورت احراز شرایط قانونی، قاضی میتواند مجازات را کاهش داده یا به نوعی خفیفتر تبدیل کند.
تخفیف مجازات به معنای کاهش یا تغییر نوع مجازات است که توسط دادگاه و با در نظر گرفتن جهات تخفیف اعمال میشود. این تخفیف صرفاً شامل جرایم تعزیری میشود و در مواردی همچون حدود، قصاص و دیات قابل اجرا نیست.
-
کاهش ۱ تا ۳ درجه از حبس تعزیری
-
تبدیل شلاق یا جزای نقدی به نوع دیگر
-
تبدیل انفصال دایم به انفصال موقت
-
کاهش سایر مجازاتهای تعزیری به میزان ۱ تا ۲ درجه
برخی از دلایل مهم برای تخفیف مجازات عبارتند از:
-
گذشت شاکی
-
همکاری متهم با مقامات قضایی
-
اقرار موثر یا اعلام جرم
-
ندامت، حسن سابقه، یا بیماری خاص
-
تلاش برای جبران خسارت
-
نقش کمرنگ متهم در ارتکاب جرم
وکیل با ارایه مستنداتی مانند گذشت شاکی، شرایط خاص متهم یا همکاری موثر، میتواند دادگاه را برای صدور حکم تخفیفی قانع کند. همچنین وکیل در مراحل تجدیدنظر نیز نقش کلیدی در کاهش مجازات دارد.
آیا قاضی ملزم به تخفیف است؟
خیر، تخفیف اختیاری است و وابسته به نظر قاضی و دلایل موجود در پرونده است.
در چه زمانی تخفیف اعمال میشود؟
در مرحله صدور حکم، تجدیدنظر یا پس از قطعیت حکم (بر اساس ماده ۲۷۷ آیین دادرسی کیفری).
تخفیف شامل چه جرایمی نمیشود؟
در جرایم حدی، قصاص، دیات و برخی جرایم خاص مثل مواد مخدر، کلاهبرداری گسترده یا اخلال در نظام اقتصادی قابل اعمال نیست.
